Nuxis, Crèsia de Santu Elia de Tattinu

Sa crèsia de Santu Elia s'àrtziat subra de sa badde cursada dae su riu Tattinu. S'àrea, antropizzata finas dae sa preistòria, fiat istada istada fintzas in edade nuràgica, comente a testimòniant unu bidditzolu e unu putzu sacru. Sa sutzessiva presèntzia romana at lassadu istruturas edilìtzias oe a s'istadu de rùdere. S'impiantu de sa crèsia in edade bizantina est connètidu a insediamentos presos a s'isfrutamentu de sas risursas mineràrias.
Pro apretziare sa crèsia de Santu Elia de Tattinu in sas formas originàrias suas bisòngiat ricùrrere a betzas fotografias in biancu e nieddu, ca su restàuru modernu tenet stravolto sas minudas de s'edifìtziu, craramente riconducibile a s'architetura cruciforme de sa Sardigna bizantina.
Sas murature de impiantu deviant èssere caraterizada dae s'impreu de contzas squadrati a sos àngulos de s'edifìtziu, mentras sos tamponamenti deviant èssere in pietrame mistu de minores dimensiones.
Su fundu est cruciforme cun bratzos aguales iscumpassados in su puntu de rugrada de unu tiburio cuadrangulare sovrastato de custu chi aparit comente a sa parte prus arta de una cùpula illonghiada meda belle ogivale, de su totu intonacata gasi comente su tiburio.
In sa fatzada, iscumpassada dae campanile a vela, s'aberit su portale printzipale, de su tipu a architrave monolìticu gravante subra de sas murature perimetrales. Sos bator bratzos sunt bortados a carrada e in manera esterna cobertos dae coberturas a spioventi cun tèulas. A sa rugrada de sos bratzos s'àrtziat sa cùpula, impostada subra de rudimentali scuffie. S'atuale cùpula est moderna ca s'originale aiat crolladu in su 1909. No est originàriu mancu su bratzu O, torradu a costrùere prus curtzu respetu a s'originale.

Istòria de sos istùdios
Sa crèsia, praticamente disconnota in antis de sos annos Sessanta de su sèculu passadu, est istada publicada dae Renata Serra, chi l'at insertada in su novero de sos piticos edifìtzios cruciformi de sa Sardigna bizantina.

Bibliografia
R. Serra, "Sa crèsia quadrifida de Santu Elia a Nuxis (e diversos àteros documentos altomedievales in Sardigna)", in Studios Sardi, XXI, 1968-70, pp. 30-61;
R. Coroneo-M. Coppola, Aiat pedidu cruciformi bizantinas de sa Sardigna, Casteddu, 1999, pp. 35-36;
R. Coroneo-R. Serra, Sardigna preromànica e romànica, collana "Patrimòniu artìsticu italianu", Milanu, Jaca Book, 2004, pp. 69-70;
R. Coroneo, Aiat pedidu romànicas de sa Sardigna. Itinerari turìsticu-culturales, Casteddu, AV, 2005, pp. 103.

Comente arribbare
Si cursat sa SS 130 cara a Igrèsias e si pigant sa SP 2 e posca sa SS 293 finas a su paisu de Nuxis. Superadu s'abitadu s'agatant subra de sa s. sos cartellos turìsticos chi inditant su giassu de su campu de Santu Elia de Tattinu, meta de pellegrinàgios. S'ùrtimu tretu, postu su pamentu a còdulos, giughet a sa crèsia.