Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Ìtiri Cannedu, Necròpoli de Ischit Figu

Ìtiri Cannedu, Necròpoli de Ischit Figu

Ìtiri Cannedu, Necròpoli de Ischit Figu

Sa necròpoli est situada subra de sa pibirista N de s'altura calcàrea de Coros, chi dòminat sa badde de su Rio Mannu, in su Logudoro, regione de sa Sardigna nord-otzidentale.
Sa necròpoli cumprendet 11 ipogeos: domus de janas e "domus a prospetu architetònicu". Sa tumba I fiat assentada in orìgine de chimbe càmeras, como un'ùnicu vanu pro s'abbatimentu de sos muros divisòrios. Un'anticella tzirculare (m 1,52 x 1,40 x 1,10) - cun muros decorados dae pannellos verticales incuadrados dae lesene e de una fasca a sa base - ponet in sa tzella printzipale, in orìgine retangulare, subra de sa cale s'aberiant tres vanos dispostos a rughe: cuddu s. presentaiat duas nitzas sopraelevate. Sa tumba II est una domus torrada a acontzare comente a "tumba a prospetu architetònicu". S'interru originale fiat assentada dae una pitica anticella e de una tzella printzipale subra de sa cale s'aberiant, a s. e subra de su fundu, duos ambientes segundàrios oe riunidos in un'ùnicu vanu.
Subra de su fronte pedrosu fiat istadu riproduida s'esedra (corda m 6,00; fritza m 2,00), fossada e rivestida dae lastre ortostatiche. Dae in antis su portellu de intrada fiat istadu imbarada una stele centinata de sa cale si cunservant duos frammentos de s'ala inferiora. Subra sa bancata de roca est realizadu unu tùmulu delimitadu dae ortostati (lungh. m 10,40; largh. m 4,00/2,80). Sa tumba sa de III eras in orìgine assentada dae unu breve padiglione, un'anticella e una tzella cun bator vanos segundàrios, de sighida trasformados in un'ùnicu grandu ambiente. In edade nuràgica fiat istadu realizada s'esedra, fossada subra de su fronte pedrosu (corda m 6,00; alt. m 1,00) e rivestida dae lastre ortostatiche. A su tzentru de s'emiciclo s'ergeva una stele, de sa cale si cunservat sa lunetta superiora (largh. m 2,00, alt. m 1,80; spess. m 0,22) bessat subra de su terrinu antale.
Sa tumba IV torrat a èssere impiantu. Presentat subra de sos cherbeddos s'esedra - l'alat s. no est urtimada - cun a su tzentru sa stele bipartita (largh. m 3,20; alt. m 3,20). Subra de sa tzima de su fronte pedrosu sunt realizados tres istampos troncoconici e unu tùmulu a corpus a forma de trapètziu (lungh. m 8,80; largh. m 2,80-2,00; alt. m 1,50-1,30), fortzis in orìgine absidato. S'ampra càmera funerària est tzirculare (diam. m 6,00; alt. m 2,00) e tenet sa bòveda a furru.
Sa tumba V est fossada subra de unu massu erràticu chi paret riproduire unu tùmulu retangulare (lungh. m 1,72; largh. m 2,70; alt. m 2,00) sagomato a carrada. Sa càmera funerària est retangulare. Sa tumba VI, torrada a acontzare, presentat un'ampru vanu chi introduit in tres ambientes minores. Subra de su fronte pedrosu fiat riproduida s'esedra in manera originària rivestida de lastre. Sa tumba VII, torra impiantu e fossada subra de un'ampru muru pedrosu, riproduit s'esedra (corda m 7,00; prof. m 0,70) cun alas de artària decrescente cara a sos chirros (alt. m 2,70). Subra de sa tzima est realizadu su tùmulu. A s'internu est presente un'ùnicu vanu a forma de trapètziu - cun chimbe càmbaras, una fasca retangulare e unu ricuadru - pretzèdidu dae unu cùrtziu passadissu. Sa tumba VIII, torra impiantu, cunservat subra de sos cherbeddos sa rapresentatzione de sa stele. Unu cùrtziu passadissu introduit in su vanu funeràriu. Sa tumba IX, pluritzellulare, est istada iscalabrada dae sa realizatzione de sa tumba IV. Est costituida dae unu "dromos", un'anticella cun fossetta e una tzella subra de sa cale s'aberint vanos segundàrios (in cursu de iscavu). Sa tumba X, est monotzellulare cun intrada a pozzetto, mentras sa tumba XI est agigu individuàbile.
Su cumplessu est inquadrabile intre su Neolìticu finale e su Brunzu mèdiu.
Acanta sa necròpoli sunt presentes unu nuraghe (protonuraghe?) e unu tzìrculu megalìticu realizadu cun macigni ortostatici, chi delimitat un'àrea cultuale semitzircolare a ridosso de s'oru precipite de su pranu. Sos materiales atzapados sunt caraterìsticos de sa cultura eneolitica de Monte Claro. Pagu prus a badde sunt fossadas sas domus de janas de Ochila, unas cantas in manera rica decoradas cun elementos simbòlicos e architetònicos in rilievu.

Istòria de sos iscavos
Est istada fossada dae Ercole Contu in su 1961. Noos iscavos sunt curados dae su 2001 de Paolo Melis.

Bibliografia
E. Contu, "Notiziario", in Rivista de iscièntzias preistòricas, XVI, 1961, pp. 275-276;
E. Castaldi, Domus nuràgicas, Roma, De Luca, 1975, pp. 36-38;
E. Contu, Su significadu de sa "stele" in sas tumbas de gigantes, cannaca "Cartulàrios. Archeologia e cunservatzione", a cura de F. Su Schiavo, 8, Sassari, Dessì, 1978, pp. 16, 20, 52, 66-67;
P. Melis, "Su Cumplessu ipogeico-megalìticu de Ischit Figu - Ìtiri Cannedu (SS)", in Aspetos de su megalitismu preistòricu, a cura de G. Serra·los-Vacca, Partiolla, Gràficas de su Parteolla, 2002, pp. 9-12;
P. Melis, "Sa necròpoli ipogeica de 'Ischit Figu' - Ìtiri Cannedu (Sassari)", in Studios in onore de Ercole Contu, Sassari, EDES, 2003, pp. 97-123;
P. Melis, "Ìtiri Cannedu - Loc. 'Nuraghe Ischit Figu' (Prov. de Sassari)", in Rivista de iscièntzias preistòricas, LII, 2002, pp. 396-398;
P. Melis, "Ìtiri Cannedu - Loc. 'Nuraghe ischit Figu' (Prov. de Sassari)", in Rivista de iscièntzias preistòricas, LIII, 2003, pp. 637-640;
P. Melis, "Ìtiri Cannedu - Loc. 'Nuraghe Ischit Figu' (Prov. de Sassari)", in Rivista de iscièntzias preistòricas, LIV, 2004, pp. 633-635;
P. Melis, "Sos iscavos in su 'tzìrculu megalìticu' de Ischit Figu (Ìtiri Cannedu-Sassari)", in Sardinia, Còrsica et Baleares Antiquae, 2, 2004, pp. 29-42.

Comente arribbare
Dae s'abitadu de Ìtiri Cannedu, essire a diretzione de Thiesi e tando, deretu a pustis de, bortare a manca in sa Provintziale pro Bànari. A pustis de pagu mancu de 2 km, s'at a notare subra de sa dereta una stradina de sartu in pigada chi si diparte in currispondèntzia de una funtana; la si cursat torrende a artziare subra de s'altipiano, tenende cura de evitare una derramadura a dereta chi ridiscende a su Caminu Provintziale. A pustis de belle 1,5 km, pagu in antis de arribbare a su santuàriu de San Maurizio (ue tenet tèrmine lu tratzadu), si lassat sa màchina a oru de su caminu e si torrat a artziare su montigru a dereta, subra de sa cale cùcuru est assetiada s'àrea archeològica.

Tipologia Contenuti: Cumplessu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: sitiadu non gestidu

Provincia: Sassari

Comune: Ittiri

Macro Area Territoriale: Nord Sardigna

CAP: 07044

Indirizzo: SP 41 bis - località Chentu Cheddas

Aggiornamento

4/10/2023 - 17:54

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia