Gavoi, Crèsia de San Gavino

Sa crèsia de San Gavino est situada subra de un'altura in su tzentru istòricu de su paisu, de cale est sa parrochiale.
Sa parrochiale de Gavoi sighit su tipu de sa crèsia gòticu-catalana. Siat sa navada tzentrale siat sas tres capellas laterales tenent bia ogivale, cun sos costoloni in vulcanite ruja, comente a unas àteras crèsias de sa zona (Sennora Nostra de su Carmelo o sa parrochiale de Fonne). In su 1932 fiant bènnidos esecutados traballos de restàuru e pulitura de s'istrutura, catzende s'intonaco de carchina de sos medaglioni de sas craes de furriada e recuperende importantes rilievos. Sa bia de su coro est stellata, rimarcata fintzas issa de costoloni in vulcanite ruja e caraterizada dae chimbe medaglioni, chi currispondent a sas craes de bia. In sos rilievos cumparent sas figuras de sos Santos Proto, Gavino e Gianuario, e sos apòstolos San Pietro e San Paolo.
In sa capella de sa Beata Vèrgine Maria, in su medaglione in rilievu b'est un'elegante rosetta contornata de motivos vegetales mentras in sa capella de San Sebastiano cumparet su matessi motivu de sa rosetta ma arrichidu cun fògias de acanto. In sa capella de Sant'Antonio su medaglione giughet isculpida sa figura de su Santo mentras in sa de su Crocifisso b'est sa rughe cun motivos floreali.
Su medaglione de sa capella dedicada a San Francesco est degradadu, ma bi si leghent sas lìteras "D.B.M"., su cale significadu est disconnotu: est disconnòschidu si su riferimentu potzat èssere a su Santo o a unu pàrracu zelante. In sa capella de sa Vèrgine de su Carmelo est influida sa sighente epigrafe: "Ano IDQQ R. LAY", est a nàrrere "Anno 1555 Rev.do Lai Vicario": est gasi possìbile atzertare sa data de fàbricu e connòschere su nùmene de su pàrracu de s'època. Una àtera iscritzione s'agatat in sa capella de San Francesco Saverio e fintzas in custu casu si tenent una data e unu nùmene: "Opus ARDOREC QOESADAY/conclu(s)um annu 1695", chi traduidu narat chi custa òpera, comintzada dae su Reverendo Dotore Retore Quesada, fiat istadu concruida in s'annu 1695. De sighida a sas chircas de archìviu est istadu atzertadu chi su retore Quesada fiat istadu pàrracu de Gavoi de su 1686 a su 1692, annu in cale fiat istadu promòvidu canònicu de sa Metropolitana de Aristanis. Su pàrracu sutzessivu, don Lai, in s'iscritzione rendet mèritu a su predetzessore suo. A su nùmene de su reverendo Lai sunt ligadas duas importantes òperas cunservadas in sa parrochiale: su battistero e su pulpito.
In sa fatzada de sa crèsia s'aberit un'ampru rosone in vulcanite ruja, de 3 m de diàmetru, de tipu gòticu-catalanu, mentras su portale architravato est de modos barocos.
Su campanile a fundu cuadrangulare, artu e sòlidu, in s'òrdine superiore est caraterizadu dae archetos gòticos. Su cupolino chi lu coronaiat est istadu torradu a costrùere in època imprecisata a pustis de una derrota. Su lèbiu inclinu cara a levante est fortzis dèvida a unu tzedimentu de su terrinu.

Istòria de sos istùdios
Sa crèsia est ogetu de una sintètica ischeda in su volùmene de Francesca Segni Pulvirenti e Aldo Sari subra de s'architetura tardogòtica e de influssu de su Rinaschimentu (1994)

Bibliografia
F. Segni Pulvirenti - A. Sari, Architetura tardogòtica e de influssu de su Rinaschimentu. Nùgoro, Ilisso, 1994, ischeda 75;
S. Cossu, Unu pastore, unu bidditzolu, un'istòria, a cura de P. Cualbu, Gavoi, 2000.