Casteddu, Crèsia de sa Speranza

Sa crèsia est in su bighinadu chi fiat istadu su fulcro de su podere polìticu e religiosu a Casteddu intre su XIII e su sèculu XIX.
Sa pitica crèsia si presentat comente a unu produtu de s'architetura cunformada a su gustu gòticu-catalanu. S'istòria sua est in manera istrinta ligada fintzas a sa vida tzivile de Casteddu: in issa difatis si riuniat su stamento militare, su bratzu de su parlamentu sardu chi riuniat sos rapresentantes de sa nobilia.
Su prospetu printzipale subra de sa bia Crèsia majore si presentat prusaprestu simpre, privu de ornamentazioni, cun su coronamentu ladu e su piticu campanile a vela. Ispicat su portale architravato cun lunetta ogivale, sovrastato de un'arcu a ses agudu poggiante subra de capitellos traforati. A s'in subra de su portale duos finestrelle, intre sas cales s'agatat s'istemma de sos Aymerich, marchesos de Làcana, de sa cale famìlia sa cresiedda fiat capella gentilìtzia.
A s'internu, sa crèsia si presentat cun un'àula retangulare otenta dae duos mòdulos cuadrados cun longària dòpia a sa larghesa. La bortat, però, organizat s'ispàtziu in tres campadas, ca imbetzes de propònnere duas crusieras cuadradas, riflètidu de su fundu, est formada dae una crusiera tzentrale cuadrada e costolonata, e de duos semicrociere costolonate cun gemmas pendule adossadas a sos muros curtzos. L'ogrit pendula de sa crusiera tzentrale repitet s'istemma de sa famìlia Aymerich paris cun s'àbbila bicipite chi fiat istada cunferida a sa famìlia de su re Càralu V a pustis de sa batalla de Tùnisi de su 1535: custa data, chi si diat pònnere duncas comente a tèrmine post quem pro s'arretamentu de s'edifìtziu, est però contraita dae unu documentu de su cale resurtat chi sos Aymerich aiant istituidu pro sa capella issoro unu benefìtziu in su 1494.
Sa tripartitzione de s'ispàtziu est riflètida in sas tres capellas, bortadas a crusiera, chi s'aberint cun arcos a totu de ses subra de su chirru d. de s'àula: retangulares cuddas a sas duas estremidades, in currispondèntzia de sas semicrociere, belle cuadrada sa tzentrale. Custu modu originale de cuntzepire sa bia cun s'impreu de sas mesu crusieras s'agatat fintzas in una capella de sa crèsia de Santa Lughia, in sa serente bia Martini, e in s'edìcola de sa sagrestia de sos Benefitziados in sa crèsia majore, fràigos de sa metade de su sèculu XVI.

Istòria de sos istùdios
Istudiada in pretzedèntzia de Renata Serra, sa crèsia est ogetu de una sintètica ischeda in su volùmene de Francesca Segni Pulvirenti e Aldo Sari subra de s'architetura tardogòtica e de influssu de su Rinaschimentu (1994).

Bibliografia
G. Spano, Guida de sa tzitade e dintorni de Casteddu, Casteddu, Timon, 1861;
R. Serra, "Le parrochiales de Assèmini, Sestu e Settimo S. Pietro. Nòdidas pro un'istòria de s'architetura tardogòtica in Sardigna", in Atos de su de XIII cungressos de Istòria de s'architetura. Sardigna, Roma, 1966;
R. Serra, "S'architetura sardu-catalana", in sos de I Catalanos in Sardigna, a cura de J. Carbonell-F. Manconi, Cinisello Balsamo, Silvana, 1984;
A. Sari, "S'architetura de su Chimbighentos", in Sa sotziedade sarda in edade ispagnola, a cura de F. Manconi, I, Quart, Consiglio Regionale de sa Sardigna, 1992;
F. Segni Pulvirenti - A. Sari, Architetura tardogòtica e de influssu de su Rinaschimentu. Nùgoro, Ilisso, 1994, ischeda 35;
Artzidiòtzesi de Casteddu, collana "Aiat pedidu e arte sacra in Sardigna", Casteddu, Zonza, Casteddu 1999;
S. Murgia, Murera e sas crèsias suas in sos documentos de archìviu, Partiolla, Gràfica de su Parteolla, 2005.