Baunei, Nuraghe Coa de Serra e betilo de San Pietro in Golgo

Su nuraghe Coa 'e Serra pesat in s'ala meridionale de sa badde de su Golgo. Su monumentu, de difìtzile letura planimètrica a càusa de sas derrotas e de sa fita vegetatzione arbustiva, aparit costituidu – a N – de unu mastio de pranta tzirculare inghiriadu dae unu bastione, fortzis trilobato, de cale est visìbile - in su cuadrante espostu a O - una turre de pranta tzirculare cun intrada de lughe ogivale.
Sa càmera de su mastio est ingombra de macerie, ma subra de su pranu de derrota est possìbile scorgere unu passadissu sutastante cobertu a piattabanda chi si collegaiat - a S - cun unu vanu de forma a su belle ovale. S'òpera murària de custas istruturas est costituida dae blocos de basalto de mèdias e grandu dimensiones dispostos a filari regulares. A S de custu ambiente s'agatat un'edifìtziu de fundu grussu modu a forma de trapètziu. Su paramentu muràriu esternu de custu edifìtziu resurtat diferente respetu a su de su bastione: difatis sos massos sunt dispostos a filari irregulares e sas dimensiones issoro creschent cara a s'artu. Un'intrada retangulare, architravato e iscumpassadu dae unu finestrello de iscàrrigu, introduit a sa càmera de fundu ovale. A fùrriu sunt presentes rastros de unu bidditzolu de edade nuràgica.
Dae in antis sa crèsia de San Pietro fiat istadu sistemadu, in su 1974, unu betilo antropomorfu (m 1,21 de artària). Su monolite, assetiadu in orìgine a una chentina de metros prus larganu, giughet isculpidu in rilievu - in s'ala mediana - una cara umana. Custa rapresentatzione sugerit su cunfrontu cun sas protomi antropomorfas rilevadas subra de su truncu troncoconico de s'insegna litùrgica in brunzu de Santa Maria de Tergu, datada a su VIII sec. a.C. Difìtzile nàrrere si si tratet de sa rapresentatzione de unu deus o de unu "retratu intenzionale" de su defuntu: su manufatu in orìgine s'assotziaiat a una tumba megalìtica.

Istòria de sos istùdios
Su monumentu est signaladu dae Antonio Taramelli.

Bibliografia
A. Taramelli, "Fògiu 208: Durgali" in Editzione archeològica de sa Carta de Itàlia a su 100.000, Firenze, Istitutu geogràficu militare, 1929;
G. Lilliu, "De su betilo aniconico a s'istatuària nuràgica", in Studios Sardi, XXIV, 1975-77, pp. 73-144;
G. Lilliu, Sa tziviltade nuràgica, Sassari, Carlo Delfino, 1982;
M.R. Manunza, "Tzensu archeològicu in territòriu de Baunei (Nùgoro): noa preliminare", in Rivista de iscièntzias preistòricas, 41, 1-2, 1988, pp. 351-357;
C. Nieddu, "Cumplessu nuràgicu de Co'e Sèrra", in C. Nieddu (a cura de) Sitos archeològicos de Ogliastra, Tortuelie 2006, pp. 24-25.

Comente arribbare
Dae su tzentru de Baunei si pigat su caminu chi giughet a s'altura de su Golgo, sighende s'indicu pro sa crèsia de San Pietro. Lòmpidos subra de sa tzima si sighit subra de su caminu printzipale pro belle km 5 finas a agatare una deviatzione, subra de sa d., inditada dae unu cartellu pro su nuraghe. Si sighit subra de su caminu biancu pro belle km 2 finas a su cumplessu nuràgicu. Si protzedit subra de su caminu printzipale pro pagu prus de unu chilòmetru e s'arribbat subra de su logu, a sa crèsia de San Pietro.