Sòssu, Pozzo sacru de Serra Niedda

S'àrea archeològica est assetiada in su retroterra de su golfu de s'Asinara, in sa Sardigna setentrionale.
Su cumplessu cumprendet unu putzu sacru a inghìriu a su cale si disponent un'edifìtziu in òpera isodoma e diversas cabannas fraigadas in tempos sutzessivos.
Su tèmpiu a putzu est costituidu - segundu mòdulos architetònicos recurrentes in custu tipu de monumentos - de una tzella a pranta tzirculare atzessìbile mediante un'iscala bortat a O; s'edifìtziu non presentat, a s'imbesse, su vestìbulu chi in gènere pretzedet su vanu iscala.
Sa càmera de su putzu (diam. m 2), cugugiada a "tholos" e oe svettata (alt. màssima resìdua m 4,40), est fossada in sa roca e presentat su pamentu in manera lèbia còncavu e prusaprestu irregulare.
L'iscalat (largh. m 1,20; lungh. m 3,35; prof. m 3,30) calat a sa càmera cun batòrdighi istradeddas, de sos cales ùndighi realizados cun lastre de calcare e sos ùrtimos tres fossados in sa roca.
Su vanu, oe privu de sa cobertura, sighit un'andamentu semitzircolare, insòlitu in custa casta monumentale.
A unos sete metros de su putzu, in diretzione N, s'agatat su fàbricu in òpera isodoma.
S'edifìtziu, cunservadu pro unu petzi filare, presentat un'ampra càmera tzirculare (diam. m 6), de sa cale si diparte unu passadissu strombato (lungh. m 9). Est difìtzile nàrrere cale fossas sa funtzione de s'edifìtziu.
Intre sos duos monumentos printzipales, est situadu unu monolite tzilìndricu in calcare (diam. m 0,80; alt. m 0,55), privu de s'ala superiora e fortzis interpretabile comente a altare.
Un'ulteriora istrutura est presente a sa làcana ISCO de s'àrea archeològica: si tratat de una cisterna fossada in sa roca e torrada a impreare, fortzis in edade medievale, comente a Unos àteros fàbricos s'isvilupant aldilà de s'àrea fossada documentende sa cumplessa articulatzione e estensione de su giassu.
Su cumplessu est datàbile a sa fine de su Brunzu Mèdiu – Brunzu Reghente – Brunzu Finale – in antis Edade de su Ferro.
Su materiale archeològicu atzapadu in su cursu de sos iscavos – mescamente a inghìriu a su monolite - est costituidu dae ogetos votivos dae brunzu (unas cantas figuras de chi oferint e ofertas), restos òsseos de animales sacrificados e materiales de edade romana chi testimòniant s'impreu perlongadu de s'àrea.

Istòria de sos iscavos
Su giassu est istadu fossadu in su 1985-1988 de Daniela Arruinat.

Bibliografia
D. Ruina, "Sòssu (SS): Tèmpiu a putzu in localidade Santuàriu Serra Niedda", in Nou bullettino archeològicu sardu, 2, 1985, p. 276 ss.;
D. Ruina, "Su santuàriu nuràgicu de Serra Niedda (Sòssu)", in Nou bullettino archeològicu sardu, 3, 1986, pp. 37-47.

Comente arribbare
Essire dae Sassari e pigare sa S.S. 200 pro Casteddu Sardu. Superadu s'abitadu de Sòssu, sighire ancora pro belle 2 km finas a cròmpere su santuàriu nuràgicu.