Irgoli, Santuàriu nuràgicu de Janna 'e Pruna e de Su Notante

S'àrea archeològica ￃﾨ localizada subra de su Monte Senes, in positzione de ampru domìniu subra de sa badde de su riu Cedrino, in sas Baronias, regione costera de sa Sardigna orientale.
Su santuàriu ￃﾨ istadu logu de devotzione pro sos nuràgicos de su XII sec. a.C. finu a su mancu a sa fine de s'IX sec a.C. e ￃﾨ costituidu dae una sèrie de monumentos chi partinde dae su passo de Janna ‘e Pruna si disponent longu un'itinerario montanu chi in antigu s'inoltraiat in sa pitica badde de su Riu Remulis e collegaiat sas baddes de su Riu Cedrino cun sa de su Riu Thiniscole (importantes diretoras de collegamentu intre sa costa e l'interno de s'Ìsula).
In particulare sunt istados aporridos a sa lughe, in currispondèntzia de su passo (m 590 s.l.m.), s'omònimu tèmpiu de Janna ‘e Pruna inghiriadu dae una chirra sacra (temenos) a fundu a forma de trapètziu, chi in currispondèntzia de s'àrea antale s'edifìtziu de cultu racchiude una corte a fundu ellìticu. Deretu a s'esternu, acanta s'àngulu S-O de su temenos, ￃﾨ presente un'istrutura tzirculare posta su pamentu ateretantu cumpresa a s'internu de un'ulteriora chirra chi delimitat un'ispàtziu semitzircolare in cara a su tèmpiu. A belle 100/150 metros de distàntzia de su cumplessu de Janna ‘e Pruna, falende longu sa badde de su Riu Remulis, s'adobiant unas àteras duas istruturas pertinentes a su santuàriu, su una tzirculare e s'àtera retangulare (a su presente non visìbile). Pagu piￃﾹ a badde (m 530 s.l.m.) ￃﾨ localizada sa fonte sacra de Su Notante datàbile intre su Brunzu Reghente avantzadu e s'etￃﾠ de su Brunzu Finale (XII-X sec. a.C.) e chi puￃﾲ èssere cunfrontada cun unas àteras istruturas nuràgicas presas a su cultu de sas abbas, in particulare cun sa fonte de Su Lidone de Orune-NU.
De su monumentu cultuale sunt visìbiles, ala de unu poderosu muru de retzintzione/terrazzamento, realizadu in mannos contzas de granitu in pessu chi sbozzati; lu muro, orientadu S>N, ￃﾨ adossadu a s'affioramento de sa roca mama granìtica e s'innesta a incastru, a sa sua estremitￃﾠ Nord, in sa tessidura murària de su prospetu de sa fonte. Custa, realizada in bella òpera isodoma cun contzas squadrati de basalto, de su trincu cuidadu meda, cunservat sa portzione Ovest de sa fatzada chi rivestit s'affioramento naturale de roca a cale sa fonte s'adossat. In sa fatzada s'aberit su pozzetto de captazione de sa bena sorgiva (totora alimentada). Su pozzetto a lughe a forma de trapètziu presentat una cobertura piattabandata e una bartza a pranta sub-retangulare; sa bartza tenet su fundu ladu, costituidu dae un'ùnica lastra de basalto.
(agiornamentu de su testu descritivu a cura de s'Antiquarium Comunale de Irgoli)

Istòria de sos iscavos
S'àrea ￃﾨ istada interessada dae duas campagnas de iscavu (2001, 2003) giutas dae Maria Ausilia Fadda.

Bibliografia
M.A. Fadda, "Irgoli: totu sa preistòria de sa Sardigna", in Archeologia Viva, XXI, n. 91, ghennàrgiu-freàrgiu 2002, pp. 56-61.
S. Massetti, "Fonte e istruturas de etￃﾠ nuràgica", in Bulletinu de Archeologia, 1997, nn. 43-45, pp. 192-195;
S. Massetti, A. Sanciu, "S'àrea archeològica de Janna ‘e Pruna e s'Antiquarium Comunale de Irgoli", Sardigna Archeològica, Ghias e Itinerari n. 51, Carlo Delfino Editore, Sassari 2013.

Comente arribbare
Dae sa SS 131 a s'artària de Nùgoro in diretzione de Thiniscole-Terranoa, si sighit finas a su bìviu cun sa SP 25 chi porrida a Loculi e a Irgoli. S'essit dae su tzentru abitadu de custu ùrtimu paisu e si pigat su caminu in diretzione de Capo Comino, SS 129. Pagu a pustis de s'essida de su paisu si rugrat sa tzircunvallatzione, si girat a manca e si sighint sos indicos pro s'àrea archeològica de Janna 'e Pruna. Si sighit subra de cuddu caminu pro belle km 11/12, torrende a artziare su chi bessat de su Monte Senes finas a adobiare s'àrea archeològica situada a una deghina de metros a dereta de su caminu.

Tag

Categoria Struttura: àrea o parcu archeològicu

Tipologia Contenuti: Cumplessu archeològicu

Fruibilità: Abertu

Provincia: Nuoro

Comune: Irgoli

Macro Area Territoriale: Tzentru Sardigna

CAP: 08020

Indirizzo: località Monte 'E Senes

Telefono: +39 0784 979074 +39 380 6390589

Email: museoirgoli@tiscali.it museo@comune.irgoli.nu.it

Sito Web: www.janirgoli.it/janna-pruna www.janirgoli.it/notante

Facebook: www.facebook.com/Visit-Irgoli

Facebook: www.facebook.com/antiquariumcomunale.irgoli

Instagram: www.instagram.com/santuarionuragico_irgoli

Autunnale - Primaverile

Martedì - Mercoledì - Giovedì - Sabato - Domenica

09:00 - 17:00

Venerdì

09:00 - 13:00

Martedì - Mercoledì - Giovedì - Venerdì - Sabato - Domenica

10:00 - 18:00

Informazioni sui biglietti e sull\'accesso: Su giassu ￃﾨ serradu totus sos lunedￃﾬ.
Pro sas bìsitas a su Santuàriu nuràgicu de Janna 'e Pruna e de Su Notante ￃﾨ netzessàriu fàghere riferimentu a s'Antiquarium Comunale de Irgoli.

Modalità di accesso: a pagamentu

Biglietti :

Cumulativu intreu : 2 €, adultos, bìsita a su Santuàriu nuràgicu de Janna 'e Pruna e de Su Notante e Antiquarium Comunale .

Cumulativu reduidu : 1 €, dotzentes e istudiantes de ogni òrdine e gradu, adultos in prus de 65 annos, residentes, bìsita a su Santuàriu nuràgicu de Janna 'e Pruna e de Su Notante e Antiquarium Comunale .

De badas : 0 €, minores suta de sos 6 annos, isentos, ghias turìsticas e unos àteros interpretes turìsticos, previa esibitzione bàlida litzèntzia, acumpangiadores grupos superiores a sos 15 visitadores, personale de sas Soprintendenze Archeològicas, .

Altri servizi: Ghia multilìngue.

Aggiornamento

22/4/2024 - 20:21

Servizi

Sala per la didattica