Attiguo a s'oratòriu de sas Ànimas de su Purgatòriu, pesat subra de su chirru prus longu de sa pratza San Giagu in su bighinadu de Villanova.
S'oratòriu fiat istadu fraigadu intre su 1665 e su 1667 subra una pretzedente àula costruida in duas fases, in su 1629 e in su 1641-1645, subra de sos rùderes de su loggiato de su campusantu attiguo a sa crèsia parrochiale de San Giagu, a pustis de chi in su 1616 fiat istada fundada sa Confraternita de su Santu Cristu, chi in su matessi annu fiat istada agregada dae Pàule V a cudda de su Chimbighentos de su Santìssimu Crutzifissu de San Marcello de sos Prados Serbidos in Roma. Intre su 1667 e su 1682 s'edifìtziu fiat istadu impreadu petzi a sala de vertice de sos confratelli e petzi in su 1683 si fiat cumintzadu a bos tzelebrare sa Messa. In su 1697-1698 fiat istada costruida, attigua oru·oru deretu de s'oratòriu, s'abitatzione de su capellanu. In su primu bator de su Setighentos s'edifìtziu aiat subidu rimanìgiamentos resos netzessàrios de sos mudados bisòngios de su cultu, chi aiant impostu sa furriada de s'asse litùrgicu: s'altare fiat andadu duncas a ocupare s'atuale presbitèriu sopraelevato e aiat determinadu su fràigu de una noa sacrestia, collocada in manera laterale a issu. In su 1705 fiant istadas pesadas sa cantoria e sa scalinata de atzessu a su presbitèriu. S'oratòriu est istadu iscalabradu durante sos bombardamentos de su 1943 prevalentemente in currispondèntzia de sa sacrestia, in manera integrale torrada a costrùere in su 1954.
S'edifìtziu, a fundu retangulare, est mononavato e bortadu a carrada impostada subra de curnisa in forte aggetto; su muru mancu de s'àula acasàgiat tres nitzas funtzionales a su depòsitu de sos bultos; su cobertura est cobertu dae tèulas. Sa fatzada, costruida in su 1665-1667, est bipartita de una curnisa marcapiano subrastante unu fregio cun ornadu fitomorfo a altorilievo concruidu in manera laterale de leontzinos rampanti, duos de sos cales, afrontados, cumparent fintzas a su tzentru de su motivu decorativu. S'aggettante curnisa mistilinea de su tìmpanu est giunta tràmite una mensola a un'ulteriore coronamentu "a lucerna de carabineri", est a nàrrere a arcu in manera dòpia inflesso, in custu casu desinente in chertas; su tìmpanu acasàgiat un'abertura cuadrangulare fiancheggiata de rosette dae pedra. Sa parte inferiora de su prospetu est scandita de bator lesene aiat concruidu de capitellos corìntzios chi incuadrant duos portales de su tìmpanu curvilineo truncadu. Sa presèntzia de sa dòpia intrada, cun probabilidade determinada dae bisòngios de cultu, compare fintzas in àteros oratores, puru in crèsias binavate espressione de su Romànicu sardu de sa prima metade de su sèc. XII. Duas piticas aberturas ellìticas subrastantes duas mensole illùminant sa cantoria adossada a sa controfacciata e contribuint a impreziosire su ricu ornadu de sa fatzada.
Sos membros de sa Confraternita, cale dae su 1649 aiant pòdidu èssere ammìtidas fintzas sas fèminas, bestiant tùnica bianca guarnita cun fascas de seda niedda subra de sas mànigas e subra de su tzugru; la bestit, providida de cappuccio e de tzintura in seda bianca, giughiat in prus un'insegna de tela subra de sa cale fiant pintadas sa rughe, sa corona de ispinas, sas craes e su motu "Hic abscondita est fortitudo nostra", a significare cun probabilidade sa fortza interiore derivante a sos confratelli de sa fide in su Cristu Crocifisso. S'assòtziu aiat sessadu sa faina pròpia a sa fine de s'Otighentos, pro èssere posca torrada a fundare in su sèculu sutzessivu. Est totora de su totu ativa in sos ritos officiati durante sa Chida Santa, cando in ocasione de sa Chenàbura Santo de s'oratòriu su Cristu mortu est giutu in professone finas a sa crèsia de San Lucifero.

Bibliografia
G. Spano, Guida de sa tzitade e dintorni de Casteddu, Casteddu, Timon, 1861;
F. Corona, Guida de Casteddu e suos dintorni, Bèrgamu, Istitutu Italianu de Artes Gràficas, 1894;
M. Crabas, "Sos oratores de su 'Santu Cristu' e de sas 'Ànimas' in su bighinadu de Villanova in Casteddu", in Bulletinu Tècnicu de sos Ingenieris e Architetos Sardi, XVI, 1966, fasc. 3-4;
R. Figus - M. Pintus, "Fatos istòricu-costrutivas de s'oratòriu de su Santu Cristu in Casteddu", in Arte e Cultura de su '600 e de su '700 in Sardigna. Àutos de su cungressu natzionale, Nàpule, Editziones Sientìficas Italianas, 1984;
M. Pintus, "Architeturas", in F. Masala - D. Mureddu - M. Pintus, Casteddu Bighinados istòricos. Villanova, Cinisello Balsamo, Silvana, 1991;
M.C. Cannas, "Sa parrochiale de San Giagu de Villanova in Casteddu. Fatos costrutivos de su XV a su sèculu XVII", in su de XIV Cungressos de Istòria de sa Corona de Aragona. Sa Corona de Aragona in Itàlia (secc. XIII-XVIII): 4. Addòbiu de sas culturas in su domìniu catalano-aragonesu in Itàlia, V, Comunicatziones, Pisa, ETS, 1998.