Seguici su
Cerca Cerca nel sito

Ballau, Pozzo Sacru de Funtana Coberta

Ballau, Pozzo Sacru de Funtana Coberta

Ballau, Pozzo Sacru de Funtana Coberta

Su monumentu est in su Gerrei, regione montagnina de sa Sardigna sud-orientale, situadu in unu fondovalle racchiuso de unu piticu abertinu.
Su tèmpiu, realizadu cun massos calcàreos in òpera subquadrata, est costituidu dae unu piticu vestìbulu, de un'iscala discendente istrinta e coberta a sostre gradonato, e de una càmera tzirculare coberta a "tholos" (longària cumplessiva m 10,60).
De s'elevadu b'at cròmpidu petzi su profilu de fundu. Sas istruturas emergentes sunt como limitadas a su muru perimetrale a forma de serratura de crae chi racchiude su pàtiu e su tamburu de su putzu. Su vestìbulu o pàtiu, in parte lastricadu, tenet fundu retangulare: no est presente su bancone-sedile. S'iscala de atzessu a sa càmera de su putzu, de sos muros verticales, est costituida dae 12 istradeddas. Sa larghesa de su vanu iscala, de m 0,90 a fior de terra, s'allargat in manera notèvole a metade de s'isvilupu suo pro posca si restrìnghere torra a belle m 0,90 in curtzesa de s'ùrtima istradedda, pro una profundidade cumplessiva de m 2,70.
Sa càmera a "tholos", priva de s'ùrtimu aneddu de serrada, de pranta belle tzirculare (m 3,50 de diàmetru), est arta unos 5,50 metros. Sa muratura est costituida dae blocos rozzamente squadrati dispostos in filari regulares cun unas cantas zeppe de camedda. Sa càmera est posta su pamentu cun lastrones de carcare dispostos a raggiera. A su tzentru de su pamentu s'aberit sa canna de su putzu, sa cale larghesa colat dae m 1,35 a sa buca a m 0,90 a sa base dada dae sa roca bia; s'isvilupat suta de su pranu de sa càmera e est rivestida - pro totu s'isvilupu suo (m 5,20 de profundidade) - de pedras de mèdias dimensiones dispostas subra de 36 filari.
De sos repertos archeològicos atzapados durante sos iscavos de su 1918, mai publicados, su Taramelli referit petzi de unu frammentu de molet de forma ellìtica, de vàrios macinelli e pestelli, de unu frammentu de matza in porfirite e de iscassos frammentos tzeràmicos de rozzo impastu.
S'iscavu de su 1994, cun unu primu sàgiu abertu a unos 0,50 metros a est de su putzu sacru - aiat postu in evidèntzia su de filare de base de unu tretu muràriu de unu vanu de fundu tzirculare; sa muratura est costituida dae unu dòpiu paramentu de grussas pedras, squadrate in sa cara a bista. L'interno de su vanu est postu su pamentu cun lastras poligonali de mèdias dimensiones.
A belle m 1,60 a nord-est de custu ambiente est istupada una àtera istrutura a andamentu retilìneu su cale internu, ingombro de derrota, no est istada ancora indagadu. Su ladu sud-est de su vanu si giunghet, a nord-est, a unu de tres corpos muràrios de pranta tzirculare a issu cuntemporàneu.
Sos repertos torrados dae s'iscavu sunt costituidos in manera essentziale de materiale tzeràmicu de època nuràgica. Si tratat in particulare de frammentos de vasos carenati cun coddu oblìcuu cara a l'interno, de ciotoline emisfèricas cun oru ingrossato e retundadu, de ollas a tzugru, de ollas cun oru ingrossato, de vasos cun oru oblìcuu cara a l'interno, chi si cumproant in cuntestos nuràgicos de su Brunzu reghente e finale. Su giassu fiat istadu in impreu ancora in sa prima edade de su Ferro.

Istòria de sos iscavos
Est istadu fossadu pro sa prima bia in su 1918 de Antonio Taramelli tando in su 1994 de Maria Rosaria Manunza. Est istadu restauradu in tempos reghentes de Giovanni Ugas.

Bibliografia
A. Taramelli, "Ballau in su Gerrei. Tèmpiu protosardu iscobertu in regione Ischit Funtana Coberta", in Noas Iscavos, 1919, pp. 295-312;
G. Lilliu, Sa Tziviltade Nuràgica, Tàtari, Carlo Delfino, 1982, pp. 57, 168, 227;
G. Lilliu, Sa tziviltade de sos Sardos de su paleolìticu a s'edade de sos nuraghes, Torinu, Noa FIAS, 1988, pp. 526-527, fig. 200;
M. R. Manunza, "Iscumbata de iscavu a Funtana Coberta-Ballau. Relatzione preliminare", in Cartulàrios de sa Soprintendenza Archeològica de Casteddu e Aristanis, 14, 1997, pp. 75-89.
Funtana Coberta, tèmpiu nuràgicu in Ballau in su Gerrei - a cura de Maria Rosaria Manunza. -Casteddu: Iscola sarda, 2008.

Comente arribbare
Dae Ballau si pigat su caminu pro Scalepranu; a pustis de belle unu 1,5 km si girat a s. e si sighint sos indicos pro su putzu. Si sighit pro una stradina in manera lèbia scoscesa finas a arribbare, a pustis de una chèntina de metros, a su cantzellu chi serrat s'àrea archeològica, subra de sa d. de su caminu.

Tipologia Contenuti: Monumentu archeològicu
Archeologia

Fruibilità: sitiadu non gestidu

Provincia: Sud Sardegna

Comune: Ballao

Macro Area Territoriale: Sud Sardigna

CAP: 09040

Indirizzo: SP 21

Telefono: +39 070 957319

Email: sociale@comune.ballao.ca.it

Sito Web: comune.ballao.ca.it/funtana-coberta

Aggiornamento

18/10/2023 - 16:26

Dove si trova

Commenti

Scrivi un commento

Invia