S'arte de s'intàlliu in Sardigna

Cando in Sardigna si faeddat de intàlliu semus faeddende pro su prus de su disinnu fatu subra sa càssia de linna, "arca" in su Campidanu de Aristanis.
Cando in Sardigna si faeddat de intàlliu semus faeddende pro su prus de su disinnu fatu subra sa càssia de linna, "arca" in su Campidanu de Aristanis.
De mannària variàbile, la giughiat in doda dae s'isposa chi bi poniat in intro s'asciugàriu ma chi, in bisòngiu, s'intregaiat a àteros usos: pro su prus pro nche pònnere su recatu pro fàghere su pane. De s'isposa, de sa femminilidade sua chi faghiat nàschere àtera bida, sa càssia costoiat de su totu sas caraterìsticas, nde fiat s'ogetu sìmbolu, afortiende su liòngiu in cada detàlliu de su tziclu decorativu.

Sa càssia fiat arrumbada subra duos cabeddetes mòbiles, chi si nde bidiant petzi sos pees in dae in antis. Medas sunt sas formas dadas a custos arrimos: sa prus fitiana mostraiat su pee a ungrale de sirbone, animale sagradu a sa luna in sas mitologias arcàicas. Sos cabaddetes, isulende•la dae terra, la costoiant prus a longu in su tempus. Custos semper e cando donant a sa càssia una bisura bolantina, una mobilidade pro unu tramudu sena pasu.
Sa linna fiat pro su prus de castàngiu, traballadu cun unu mordente fatu de sàmbene de craba o de boe, chi li donaiat unu colore ruju cotu, profunda ma trasparente, tonu chi, in sos modellos de sos annos Trinta, est istadu interpretadu comente nieddu pìghidu, fatu cun vernitze de pìgiu de subra. A pustis de paritzas chircas, oe si cumentzat a pensare chi fiant arcàicos fintzas tratamentos prus pagu fitianos, chi tutant sa càssia cun pigmentos terrosos de colore de matone o si nono màngala.

Esistint duas genìas de càssias: su modellu barbaritzinu, a isvilupu verticale cun sa mustra istoriada in totu, e su modellu lussurgesu, chi andat in orizontale cun sa mustra lisa. A custu assimìgiat sa càssia "gesuìtica" originària de Olìana (Nùgoro).

Parent prus antigas sas càssias minoreddas che a sos "cascioneddos" chi acumpàngiant sa presèntzia de cussas prus mannas.
Custu giudìtziu tenet motivatzione dae sa semplificatzione prus manna de sos disegnos de intàlliu e unu sensu prus moderadu de s'ondradura.
Serente a sa càssia, e impitadu pro su prus in crèsia, sunt sos bancos cun setzidòrgiu e ischinale fatu a "elle" in ue sos motivos sunt sos matessi de sas mustras in sas càssias. A manera sìmile, cun ondraduras postas pro su prus in sas traveddas de s'ischinale, si faghiant cadiras cun forma sìnchera, ma no a s'ispissu.

Aggiornamento

11/5/2023 - 16:43