Su Romànicu maduru

Crèsia de S. Maria de Tergu, arcu a totu ses torradu a pesare bicromo. Foto de Roberto Muroni, 1999, de Catàlogu BBCC RAS

A pustis de sa metade de su sèculu XII, superadu su perìodu isperimentale de sos cumintzos, s'architetura romànica sarda intrat a sa fase madura sua, signada dae s'istrintu ligàmine cun Pisa. Custu ùrtimu paret si fàghere esclusivu, fintzas in resone de sa semper majore ingerenza de sos mercantes pisanos in sos afares polìticos de sos giudicados e in s'economia de s'ìsula.
Est unu raportu caraterizadu dae un'echilìbriu precàriu, chi comente si siat no impedit sa faina de maestranze bènnidos de sa tzitade toscana ma portadoras de esperièntzias maduradas non petzi a Pisa, ma a bortas fintzas a Lucca o a Pistoia. S'innalzano aiat pedidu impressionantes cantu a sa grandiosidade de s'iscala edilìtzia, e a bortas spettacolari pro sas solutziones tècnicas e costrutivas adotadas, mancari non gasi interessantes comente a sos de su Romànicu initziale.
San Nigola de Otzana, cunsagrada in su 1160, est unu monumentu de transitzione, in su cale a sos modos tìpicos de su Romànicu initziale achidant cuddos tìpicos de su Romànicu maduru. Sas fatzadas si faghent prus decoradas e aiat partzidu in òrdines in sentidu orizontale, mediante un'aparatu de farsas lògias destinadu a s'arrichire, comente a proa sa catedrale de San Pietro de Sorres.
Partinde dae su 1160 si difundet s'òpera bicroma, est a nàrrere cudda particulare tècnica murària chi cunsistet in sa regulare intrèveru de filari de pedras calcàreas craras a filari de pedras vulcànicas iscuras e chi contraddistingue sas abbadias de sa Santìssima Trinidade de Saccargia e de Santa Maria de Tergu, comente a puru sa crèsia de San Pietro de su Crocefisso a Bultzi. Inoghe fiat cunservada sa Depositzione, grupu de chimbe istàtuas de linna polìcromas de su sèculu XIII, oe in sa parrochiale. Si tratat de rara supravivèntzia de un'elementu de arredu litùrgicu chi deviat èssere prus difusu in sas crèsias romànicas de s'ìsula, a su pari de sos tziclos de pintados murales, essentziales a su messàgiu cristianu.
Nointames sas intuibili pèrdidas, si cunservant afriscos importantes e significativos in sas crèsias de sa Santìssima Trinidade de Saccargia (sèculu XII), San Pedru de Galtellì e San Nicola de Trullas (sèculu XIII), òpera de maestranze de provenièntzia tosco-latziale.

Aggiornamento

3/12/2025 - 08:48