Sa tzivilidade nuràgica

Est gai chi si cramat unu mudòngiu culturale fungudu chi bessit a campu in Sardigna, dae sa fine de su Brunzu antigu. Su nùmene "tzivilidade nuràgica" cheret mentovare sos duos elementos chi marcant tale cambiamentu. Sa tzivilidade nuràgica presentat elementos originales, ma finas de afinidade cun àteras tzivilidades de cussu tempus.
Cun custu nùmene si desinnant totu sas manifestatziones de cultura materiale produidas in Sardigna printzipiende dae sa fine de su Brunzu antigu, chi si podent interpretare comente sinnu ladinu de unu mudòngiu culturale fungudu.

Su nùmene "tzivilidade nuràgica" cheret mentovare a manera crara sos duos elementos chi marcant prus de onni àteru custu mudòngiu.

A unu chirru, cun su tèrmine "tzivilidade" si cheret sinnalare sa bortada de calidade rapresentada dae su passàgiu dae sos sistemas sòtziu-econòmicos chi marcaiant sas culturas de in antis (in custu sensu naradas "prenuràgicas") a unu sistema sotziale, polìticu, econòmicu e religiosu prus cumplessu e istruturadu. Dae s'àteru, cun su tèrmine "nuràgica" si cheret dare atentu a s'espressione materiale prus connota produida dae custa "tzivilidade": est a nàrrere su nuraghe.

Sa tzivilidade nuràgica presentat elementos de originalidade, ma tenet finas elementos che pare a àteras tzivilidades de cussu tempus chi, cun custa, si partziant su mare Mediterràneu pro lu tentare.

Pro fàghere s'esempru de su nuraghe, est à nàrrere s'istrutura tìpica a turre cun aposentu internu (o aposentos, in su casu de sos monumentos a prus pianos) cun bòveda "a tzimbòriu farsu" o "tholos", est de seguru, pro sas connoschèntzias chi tenimus finas a como, unu tipu de monumentu presente petzi in Sardigna.

Custu est, a su matessi tempus, un'espressada tìpica de s'architetura megalìtica chi, in custa fase cronològica, essit a campu in formas diferentes in totu su Mediterràneu e addae.
Finas sa "tholos", impreada in Sardigna comente sistema de cobertura de sos aposentos de intro de sos nuraghes e de paritzos templos a putzu, no est una solutzione architetònica de sa tzivilidade nuràgica ebbia, comente demustrant, a manera crara, sas tumbas a "tholos" mitzeneas.

Totu custu cunfirmat sa dificultade de pòdere interpretare sos raportos econòmicos, polìticos e culturales tentos dae sa gente de sos nuraghes cun àteras culturas.

Aggiornamento

11/5/2023 - 16:43